Verleden
Vaak schrijf ik over personen uit het verleden. Wat nogal eens vergeten wordt, is dat je zelf ook je herinneringen hebt. De tijd staat niet stil: waar je geboren bent, is niet meer de plek die het was. Daarom schrijf ik nu eens enkele herinneringen van mijzelf uit de tijd dat ik een klein meisje was.
Het dorp
Ik ben geboren in een klein dorpje, bestaande uit een weg van circa 5 kilometer, met een aantal zijwegen. Ons huis stond ongeveer in het midden van deze lange weg, vlakbij de hervormde kapel, de gereformeerde kerk (die ook dienst deed als multifunctioneel centrum) en de lagere school (zoals het toen nog heette). Iedereen kwam lopend of op de fiets naar school.
De stroomvoorziening liep via zogenaamde A-palen, die langs de gehele weg stonden. Er waren drie winkels: één vrij voor aan de lange weg, waar je groente, zuivel en brood kon kopen. Eén, die, behalve etenswaren, ook huishoudelijke zaken gekocht konden worden (glazen, servies, speelgoed, etc.). De laatste winkel (als ik het goed heb een Vivo vestiging) stond vrij ver naar het eind van de lange weg.
Daarnaast kwam de melkboer aan huis en een bakker, die altijd fluitend aan kwam fietsen. Vanaf begin jaren 70 kwam er af en toe een viskraam voorbij. Eieren werden bezorgd door een boer uit de omgeving: hij kwam op een fiets met een groot rek voorop, waarop een houten krat stond, gevuld met eieren.
Aan de overkant van ons huis was bouwland, afwisselend werden hier suikerbieten (zie foto hieronder), granen en maïs geteeld. Dat laatste was vooral leuk om verstoppetje in te spelen. De boer, die een paar huizen verder woonde, joeg ons dan schreeuwend eruit.
Het dorp was wat het was: het zou nooit veranderen, denk je als kind. Het liedje van Wim Sonneveld, Het dorp, is zo waar, ook al kun je je dat als kind niet voorstellen.
Spelen
Mijn broer had een trekker met aanhanger, waar ik in paste en hij mij de kamer rond reed.
Mijn eerste herinnering
Het allereerste, dat ik mij herinner, is dat ik op de zondagmiddag met mijn moeder en een aantal nichten ging wandelen. Ik had een geel jurkje met smog-werk aan.
Het volgende wat ik me herinner is dat ik graag speelde met de knopenbak van mijn moeder. Ze had een ouderwetse naaibox, met daarin een koektrommel (de knopenbak), die gevuld was met knopen. Ook zat ik graag op de groene stofzuiger als mijn moeder de vloer zoog.
Op zondagochtend was ik, rond een uur of elf, bij de buurvrouw te vinden. Elke zondag dronken zij en haar man koffie met erop een toef fris geslagen room. Hun dochter en ik kregen ook slagroom: een koffiekopje, gevuld tot de rand. Smikkelen!
Huis
Ons huis was eenvoudig, de keuken had weinig luxe.
De keukenkastjes had mijn vader zelf gemaakt, handig als hij was als timmerman. De vloer had hij circa 1962 gelegd, met natuursteen. Later stond, op de plek waar op de foto de kinderstoel staat, een bovenlader wasmachine.
Wel hadden wij telefoon, waar, bij nood, de buren ook gebruik van maakten.
Ik heb me altijd afgevraagd waar die knopjes voor waren…
Televisie
Eens in de vier weken op zaterdagmiddag was het feest: de televisie mocht aan! “Stuif es in” kwam op tv! Het was een programma met Ria Bremer als presentatrice. Kinderen konden in het programma iets demonstreren waar zij goed in waren, waarna ze een soort medaille kregen: een stuiver aan een lint. Ook Swiebertje werd op zaterdagmiddag uitgezonden.
De televisie moest ruim van tevoren aangezet worden, de buislamp moest eerst opwarmen. Na enkele minuten kwam er een klein lichtpuntje, dat steeds groter werd, in het midden van het scherm.
Tuin
In de achtertuin speelden we en konden we ‘zwemmen’: mijn vader had een gat gegraven, vloer gestort en beton aan de zijwanden aangebracht. In de zomer heb ik daar menig uur in gespeeld, samen met buurkinderen.
Onderstaande foto geeft de open ruimte aan de overzijde van de straat weer (zie achter/boven de schutting), waar een ruim uitzicht was.
Bedrijf aan huis
Mijn opa had (later samen met mijn vader) een aannemersbedrijf, de werkplaats stond naast ons huis. Ik herinner me begin jaren 70 dat het stormde en wij helmen (die mijn ouders nog hadden van uit de tijd dat ze een motor hadden) op moesten zetten om van de achterdeur naar de straat te lopen, omdat niet gewond te raken van de dakpannen, die naar beneden vielen: helm opzetten bij de achterdeur en inleveren bij de voordeur!
We speelden af en toe op de zolder van de werkplaats, waar de krullen van het geschaafde hout lagen opgeslagen. Via een afzuiger (als ik me goed herinner) werden de krullen daarnaar toe gezogen.
School
Zoals al eerder aangehaald, stond de lagere school dicht bij ons huis. Rondom de school was een klein bos, waar ik veel gespeeld heb (ook buiten schooltijd). De kleuterschool stond schuin achter de school met een grote zandbak ernaast.
Vertrek
In het geboortehuis heb ik tot mijn elfde gewoond. Het huis staat er nog. Een aantal jaren geleden liep ik er langs en werd ik uitgenodigd door de toenmalige bewoner om het huis van binnen te zien, wat ik met plezier heb aangenomen. Herinneringen…
Verandering
Het huis staat er nog steeds, maar de ruimte tegenover de woning is volgebouwd met woningen. De vroegere lagere school (gebouwd in de jaren tien van de 20e eeuw) is vervangen door een moderne versie. De kleuterschool en zandbak zijn verleden tijd. De houten barak, dat dienst deed als gereformeerde kerk, staat er al jaren niet meer. Op deze plek staat nu een sporthal/multifunctioneel centrum.
De winkels zijn allen gesloten, de melkboer, bakker, viskraam en eierboer zijn verleden tijd. Boodschappen haal je met de auto uit een naburig dorp.
Of het beter is geworden? Geen idee. Iedere tijd heeft zijn eigen waarheid.
En jij, wat is jouw verleden?
Bronnen:
- http://www.wikipedia.nl
- http://www.pinterest.com
- https://gereformeerdekerken.info/
- foto’s uit het familiealbum
Geneatine 