Een ketting van huwelijken
Eerste huwelijk: Siebe en Antje
Op 26 november 1842 werden Siebe Laurens Smit en Antje Harms Swier in Delfzijl met elkaar verbonden, het huwelijk werd gezegend met de kinderen:
Laurens, geboren 2 november 1843 Farmsum, overleden 29 juni 1922 Delfzijl
Berend, geboren 17 november 1846 Farmsum, overleden 12 november 1868 Woerden
Libertus, geboren 5 april 1850 Meedhuizen, overleden 12 april 1859 Meedhuizen
Janna, geboren 26 april 1854 Meedhuizen, overleden 3 januari 1904 Weiwerd
Siebe overlijdt op 6 januari 1859 in Meedhuizen, 52 jaar. Hij heeft zijn geld verdient als dagloner.
Tweede huwelijk: Jan en Aeilke
Het huwelijk tussen Jan Smit en Aeilke Wold werd gesloten in Delfzijl op 5 november 1859. De kinderen die volgden:
Hidde, geboren 22 december 1859 Delfzijl, overleden 10 januari 1931 Heveskes
Remko, geboren 21 augustus 1861 Heveskes, overleden 17 augustus 1872 Heveskes
Pieter, geboren 25 oktober 1863 Heveskes, overleden 8 januari 1926 Groningen
Wiebe, geboren 9 oktober 1865 Heveskes, overleden 4 april 1909 Oterdum
Maria, geboren 27 februari 1868 Heveskes, overleden 19 juli 1921 Delfzijl
Edechien, geboren 1 juni 1873 Heveskes, overleden 13 mei 1917 Delfzijl
Remko, geboren 14 september 1875 Weiwerd, overleden 4 januari 1876 Weiwerd
Aeilke overlijdt op 5 december 1875 in Weiwerd, 43 jaar oud.
Derde huwelijk: Lodewijk en Antje
Lodewijk Hindriks Hansen trouwde Antje Harms Swier op 12 juli 1862, 3,5 jaar na het overlijden van Antje’s eerste man. Zij kregen geen kinderen.
Vierde huwelijk: Lodewijk en Eenje
Eenje had ongehuwd een kind, Stijntje, gekregen op 22 oktober 1865 in Siddeburen. Lodewijk Hindriks Hansen en Eenje Wolf traden op 24 februari 1869 in Delfzijl in het huwelijksbootje. Hun kinderen:
Hindrik, geboren 12 december 1869 Meedhuizen, overleden 26 oktober 1918 Delfzijl (datum volgens de overlijdensakte, matcht niet met grafsteen)
Harm, geboren 10 april 1871 Meedhuizen, overlijden niet gevonden
Roelf, geboren 10 april 1874 Meedhuizen, overleden 10 maart 1879 Weiwerd
Lodewijk sluit zijn ogen definitief op 29 maart 1876 in Farmsum, 41 jaar oud, koopman van beroep.
Vijfde huwelijk: Jan en Eenje
Twee jaar na het overlijden van Eenje’s man en kleine twee en een half jaar na het overlijden van Jan’s vrouw sluiten Jan Smit en Eenje Wolf hun huwelijk op 30 maart 1878 in Delfzijl. Ze krijgen een zoon:
Schelte, geboren 7 februari 1879 Weiwerd, overleden 17 december 1901 Assen
Eenje overlijdt op 19 maart 1892, Jan op 16 augustus 1908, beiden in Farmsum. Hiermee komt een eind aan een ketting van huwelijken, die loopt van 1842 tot 1892, 50 jaar! In totaal werden 16 kinderen geboren, waarvan zeker 11, mogelijk 12 de volwassen leeftijd bereiken.
Vroeger werden kinderen vaak vroeg uitbesteed voor een “dienst(je)”, maar toch zal er veel zorg geweest zijn om zoveel kinderen.
Verdwenen dorpen
Heveskes, Weiwerd en Oterdum zijn enkele van de dorpen, die hierboven zijn genoemd. Al deze dorpjes zijn geheel of grotendeels verdwenen voor de opkomende industrie in de gemeente Delfzijl.
Oterdum was in 1975 geheel verdwenen. Op de plek, waar het vroegere dorp heeft gestaan, is een dijk, waar de grafstenen zijn herplaatst.
Heveskes werd kort na 1971 van de kaart geveegd en bestaat niet meer, alleen de kerk met erom heen de graven (vlakbij de industriële reuzen) herinneren nog aan het dorp. Zie mijn eerdere blogs “Oterdum” en van 11 juli 2018 “Heveskes” om meer te weten te komen over deze dorpen
Weiwerd (Waaiwerd op z’n Gronings) was een wierdedorp in de gemeente Delfzijl. Dit dorp is (nog) niet volledig geweken voor de industrie, de verwachtingen waren anders dan de werkelijkheid, er staan nog twee boerderijen en een woonhuis. De wierde ligt op een oude kwelderrug en vormt een onderdeel van de wierdenreeks Farmsum, Weiwerd, Geefsweer, Amsweer, Heveskes, Termunten en Woldendorp. In de elfde eeuw werd Weiwerd voor het eerst genoemd als Wagvurd of Wahcvurd. Wag staat voor golf/water, werd betekent wierde (vloedheuvel). Op de wierde werd in de middeleeuwen een kerk gebouwd met een stompe toren, omgeven door een gracht. In 1877 werd de oude kerk vervangen voor een nieuwe kerk.
Tussen 1640 en 1680 en tussen 1715 en 1717 was de veepest de oorzaak van massale sterfte onder de dieren. Vandaag 332 jaar geleden verdronken ruim 500 dieren bij de Sint-Maartensvloed (1686). In 1715 en bij de Kerstvloed in 1717 kwamen meer dan 1.000 stuks vee om door overstromingen tussen Weiwerd, Heveskes en Klooster Oosterwierum. Veel boeren gingen over op akkerbouw na deze ellende.
1814 was opnieuw een rampjaar voor de Weiwerders: de Fransen staken het dorp in brand na het geplunderd te hebben. In 1942 is door de geallieerden per abuis een bom gedropt in het midden van het dorp, waardoor 7 mensen overleden en 7 huizen werden verwoest. Aan het eind van de Tweede Wereldoorlog werd het station Weiwerd opgeblazen.
In 1961, na de sloopaankondiging van Heveskes en Oterdum, kregen de dorpsbewoners de belofte dat het dorp gespaard zou blijven. Dit werd nogmaals herhaald in 1964. Vier jaar later werden enkele woningen aangekocht, wat in wantrouwen resulteerde bij de bewoners. Toch werden nieuwe 65 woningen beloofd in het dorp, slechts 1 werd er gebouwd. In 1971 werd dan het uiteindelijke besluit genomen het dorp op te kopen door de gemeente Delfzijl in overleg met het Havenschap Delfzijl. Wrang was het voor vooral de 10 gezinnen uit Oterdum en 7 uit Heveskes die vanaf 1955 waren verhuisd naar Weiwerd. In 1976 sloot de openbare school (8 leerlingen). De begraafplaats werd gesloten voor teraardebestellingen. In 1983 werd de kerk, die er 106 jaar heeft gestaan, gesloopt (het orgel is terug te vinden in de kerk van Farmsum, de spreekstoel in de kerk in Kropswolde).
Bronnen:
– http://www.allegroningers.nl
– http://www.wiewaswie.nl
– http://www.wikipedia.nl
Geneatine 