Een berichtje in de krant

Wie was Jan Jonker?

Hij was de oudste zoon van Hendrik Jonker en Janna Heikens (getrouwd op 16 februari 1884). Vader verdiende zijn geld als scheepsjager, later als werkman. Het echtpaar kreeg later nog:
– Grietje 1886-1916
– Siebrand 1888
– Johanna 1891-1922
– Elsje 1894-1895

Vier maanden na het overlijden van de jongste dochter overlijdt vader Hendrik. Janna heeft dan de zorg voor vier kinderen.

Grietje trouwt in 1908 met Fokko Oosterbeek, een 20 jarige arbeider uit Wildervank.

Van Siebrand ontbreekt helaas elk spoor.

Johanna huwt Adrianus Wilbrink. Zij overlijdt in 1922 in Borger.

Vader Hendrik Jonker

Hendrik is eerder gehuwd geweest met Aaltje Venema. Zij stapten in het huwelijksbootje op 26 maart 1859 in Wildervank. Ze zouden veel verdriet te verwerken krijgen. Hun 16 kinderen:
– Grietje 1859-1859
– Filippus 1860-1861
– FIlippus 1861-1896
– Geert 1862-1888
– Lukkiena 1864-1865
– Lukkiena 1865-1865
– Jenso 1867-1867
– Grietje 1868-1869
– Jenso 1870-1870
– Everdina 1871
– Lukkina 1872-1873
– Grietje 1874-1875
– Hendrik 1875-1876
– Jenso 1876-1877
– Jacob 1877-1878
– Hendrik 1880-1880

Aaltje overlijdt op 27 september 1883 in Wildervank, 48 jaar oud.

Filippus trouwt op 23 mei 1885 in Wildervank met Elsien Wiendels. Slechts veertien jaar later overlijdt deze scheepsjager.

Geert overlijdt op 25 jarige leeftijd als scheepsjager.

Everdina trouwt met schipper Jakob Smit, ze krijgen vier kinderen: 1 geboren in Stadskanaal, de anderen in Amsterdam. Verder is niets meer van haar gevonden.

Moeder Janna Heikens

Op 24 augustus 1901 hertrouwt Janna met Jurrien Mulder, weduwnaar van Talea Kip, vader van 8 kinderen. Er zijn vele mondjes te vullen voor kinderen, geboren tussen 1885 en 1898. Ook Jurrien is scheepsjager, het zal geen vetpot geweest zijn.

Janna blaast op 16 juni 1939 haar laatste adem uit in Stadskanaal op 84-jarige leeftijd. Jurrien overlijdt op 10 februari 1947 als hij 94 jaar is.

Het beroep scheepsjager

Het beroep van scheepsjager stond niet hoog in aanzien. Zo typeerde de schout van Uithoorn hen als volgt:
“een hoop volk dat over het algemeen behoort tot één der laagste en onordelijkste klassen der maatschappij zonder enige opvoeding of zeden en bij herhaalde ondervinden gebleken volkomen onvatbaar te zijn voor de taal van de rede, billijkheid of wetten”

In de provincie Groningen hield een aangestelde stalhouder presmeester toezicht op de inmiddels tot een bedrijf uitgegroeide bezigheid van de scheepsjager. Hij hield toezicht op schone en obstakelvrije jaagpaden dat de stal voor de scheepsjagerspaarden schoon bleef en of er geen vreemde, vaak loslopende paarden over het jaagpad liepen. Verder werden de scheepsjagers en hun paarden door hem geregistreerd om te voorkomen dat er geen wildgroei van het scheepsjagersbedrijf plaatsvond.

Na het vervallen van de registratieplicht in 1879 en de daarop ontstane wildgroei besloot de provinciale overheid van Groningen, na klachten van de schippersverenigingen, om in te grijpen. Er kwamen vastgestelde tarieven, wachtlokalen en de scheepsjagers werden weer geregistreerd. Op 1 juli 1903 trad een nieuwe verordening, de Verordening Scheepsjagersbedrijf, in werking. Behalve de hiervóór vermelde verbeteringen moesten de scheepsjagers voortaan over een penning beschikken zodat men eenvoudig kon controleren wie het beroep van scheepsjager uitoefende. Deze situatie heeft geduurd tot 1948. De tijd en ontwikkelingen waren inmiddels gewijzigd. Scheepsmotoren hadden hun intrede gedaan en de binnenvaart had zodanige concurrentie gekregen van het wegtransport dat het vervoer van goederen over de kanalen steeds meer overbodig maakte.

---

Bronnen:
– http://www.allegroningers.nl
– http://www.delpher.nl
– http://www.wikipedia.nl
– http://www.wikimedia.nl
– http://www.alledrenten.nl